Kemalpaşazâde’ye Göre Şerrin Allah’a Nispeti Problemi

Bu makalede Kemalpaşazâde açısından şerrin Allah’a nispet edilip edilemeyeceği problemini araştırdık ve onun böyle bir nispeti olumsuzlayan görüşü nasıl temellendirdiğini ortaya koyduk. Kemalpaşazâde, “Risâle fî Beyâni Ademi Nisbeti’ş-şerri İlellâhi Teâlâ” adlı hususi risalede ele almıştır. Biz problemi bu risale yanında Kemalapşazâde’nin Tefsîr’ine müracaat ederek kötülük kelami felsefi perspektiften inceleyen bazı modern araştırmalara başvurarak inceledik. hayrın edilebileceğini, ama ona edilemeyeceğini düşünmektedir. tezini hem ayet hadislerden yaptığı çıkarımlar de doğrudan aklî istidlaller yoluyla kanıtlamaya çalışmıştır. Problemi incelerken başvurduğu ilk nas, “Ne mutlu ki iyi senin iki elindedir, kötü sana ait değildir.” hadisi olmuştur. “el” kelimesi ile kastedilen anlamın tasarruf olduğunu kanıtlamak için “Seni elimle yarattığım kimseye secde etmekten ne alıkoydu?” ayetine başvurmuştur. Buna göre el Allah’ın mülk melekût âlemlerindeki tasarrufları kastedilmektedir insan her âlemden nasibi olduğu meleklerden üstündür. Hadiste “şer senden değildir” yerine ifadesinin tercih edilmesi, hayır gibi varlığını borçlu göstermektedir. eseri ister olsun, yapmasının şeyi yerli koyma anlamında adalet hikmete uygun Kötü, olması bakımından edilemez. “Bilmiyoruz, yeryüzündekiler şer mi dilendi, yoksa Rableri onlar mı diledi?” ayetinde aksine edilmeden meçhul sigayla dilendiğinden bahsedilmesi yaklaşımı doğrulamaktadır. şeyin yaratılışını en güzel şekilde yaptığını belirten ayetler eserdeki değil, sanattaki iyiliğe dikkat çekmesiyle Kemalpaşazâde’nin desteklemektedir.